Bez względu na to, jak skuteczny i supernowoczesny może wyglądać system edukacji na najwyższych szczeblach — w instytutach i uniwersytetach, cała jego skuteczność w taki czy inny sposób zależy od fundamentów, jakie kładą nauczyciele w zwykłych szkołach średnich. To tutaj kształtują się światopoglądy przyszłych studentów, którzy wkrótce staną na czele najważniejszych państwowych gałęzi gospodarki, nauki i kultury.
W tym artykule, na stronie wroclaw.one, opowiemy o historii jednej z najlepszych szkół we Wrocławiu, od jej powstania do dnia dzisiejszego.
Przeprowadzka: dwie szkoły pod jednym dachem
2 kwietnia 1973 Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Wrocław-Krzyki, za zgodą wrocławskiego Kuratora Oświaty uchwałą powołano Liceum Ogólnokształcące nr XIII, które we wrześniu tego samego roku przyjęło pierwszych uczniów.
Początkowo nowa szkoła mieściła się w siedzibie podobnej placówki oświatowej – szkoły nr 11, przy ulicy Świstackiego 12.
Organizację XIII LO powierzono Dyrekcji owej szkoły podstawowej. W ten sposób obie instytucje były zarządzane przez jedną dyrekcję.
Przez pewien czas istniały niedogodności związane ze zbyt dużą liczbą uczniów, na których w 11 szkole brakowało miejsca. Wreszcie, po dwóch latach wspólnego istnienia, „trzynastka” wraz z nauczycielami przeniosła się do lokalu przy ulicy Hauke Bosaka 33. Tam dyrekcja szkoły rozpoczęła pracę od zera. Przeprowadzono zbiórkę sprzętu, środków dydaktycznych oraz utworzono fundusz biblioteczny. Dzięki pomocy kierownictwa i aktywnej pozycji nauczycieli Liceum dość szybko stanęło na nogi.
Pierwsze lata pracy
W pierwszych latach działalności liceum utrzymywało po cztery oddziały szkolne w poszczególnych rocznikach. Klasami specjalistycznymi w tym okresie były te, oznaczone literą „a”. Z początku miały one profil matematyczno-fizyczny, a od połowy lat 80. matematyczno-informatyczny. Pozostałym klasom nadano charakter ogólny, a z głębsze ukierunkowanie zaczęło się dopiero na początku lat 90.
Jak wspomina wicedyrektor szkoły Grażyna Kozińska, w nowej siedzibie szkoły pojawiły się nowe problemy, a mianowicie wymierne trudności z rekrutacją uczniów. Powodem było oczywiście to, że niewiele osób wiedziało o „trzynastce”, która właśnie się pojawiła i miała trudności z konkurowaniem z bardziej znanymi placówkami.
Tak czy inaczej, nauczyciele szkoły wspominają ten czas życzliwymi słowami, dzięki nie tylko przytulnej atmosferze i przyjaznym relacjom między nauczycielami a uczniami.
Opieka i nowy etap
Imię znanej osoby mogło pomóc szkole osiągnąć nowy poziom. Po długich rozważaniach postanowiono wybrać „patronem” szkoły znanego mecenasa z Dolnego Śląska Aleksandra Fredrę, który miał w 1976 setną rocznicę śmierci.
Tło historyczne: Aleksander Fredro – poeta, mecenas sztuki, pisarz, którego dzieła należą do złotego funduszu literatury polskiej.
Efektem tego patronatu była długofalowa współpraca z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu i lokalnymi filologami.
Ważnym momentem w życiu szkoły był pierwszy egzamin maturalny, który odbył się w maju 1977 roku. Świadectwa otrzymało wówczas 108 pierwszych w historii „trzynastki” absolwentów.
Jednak ciężka praca nauczycieli i dobre wyniki poszczególnych uczniów, statystyki pokazały, że tylko połowa absolwentów trafia na uniwersytety. Martwiło to zespół pedagogiczny, który szukał nowych, skutecznych metod pracy, które mogłyby zmienić obecny stan rzeczy.
Życie codzienne szkoły w latach 1970-1980
W latach 70. i 80. sponsorami szkoły były wrocławskie firmy Polmozbyt, CPN, MPO, WORWiK, które wspierały instytucję finansowo i zapewniały autobusami wycieczkowymi. Firmy dawały również możliwość pracy w niepełnym wymiarze godzin dla uczniów. Dzieci pracowały w przedsiębiorstwach państwowych i rolnictwie w okresie żniw.
Ważne miejsce w pracy szkoły zajmowała biblioteka szkolna. Zawierała literaturę niezbędną do nauki języków, encyklopedie i słowniki, a także materiały metodyczne dla nauczycieli, gazety i czasopisma, które pozwoliły wzbogacić szkolne streszczenia. Pod koniec 1970 roku biblioteka miała około 4 tysięcy tomów książek.
Fundusz książkowy był uzupełniany co roku. W 1970 roku uczniowie, trzynastej szkoły mieli możliwość nauki dwóch języków: rosyjskiego i francuskiego. Po pewnym czasie wprowadzono język niemiecki. Hiszpański pojawił się w programach nauczania w 1986 roku. Instytucja szła z duchem czasu, więc w tym samym roku otwarto pracownię komputerową. Początkowo był wyposażony w archaiczny sprzęt, ale dzięki entuzjazmowi nauczyciela Ryszarda Szczęsnego i jego uczniów szkoła z powodzeniem utorowała drogę do epoki IT.
Przez ostatnie 25 lat uczniowie „trzynastki” aktywnie angażowali się w samorząd szkolny i klasowy oraz brali udział w pracach spółdzielni uczniowskiej. Szkoła dała im również możliwość rozwijania własnych zainteresowań poprzez wspieranie pracy takich organizacji społecznych jak: Związek Harcerstwa Polskiego (niegdyś działała tu m.in. drużyna żeglarska) Liga Ochrony Przyrody, Polski Czerwony Krzyż, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze.
Wiele czasu młodzież szkolna poświęciła pracy w takich kółkach jak: językowy (polski, niemiecki, rosyjski, francuski), komputerowy, fotograficzny, filmowy, teatralny, sztuka recytacji, nauka strzelania i wiele innych warto wspomnieć o sukcesach młodych fotografów, których prace były prezentowane nie tylko w gazetach szkolnych i kronikach, ale także na wystawach zbiorowych we wrocławskich instytucjach kultury. W 1987 roku jeden z najbardziej utalentowanych studentów tamtych czasów Rajmunda Pietkiewicza miał taką indywidualną wystawę w klubie MPK.
Szkoła nie odniosłaby sukcesu, gdyby nie było współpracy wychowawców i rodziców. W całej placówce oświatowej funkcjonował Szkolny Komitet Rodzicielski, podczas posiedzeń, który zbierał fundusze na potrzeby szkoły i rozwiązywał problemy wychowania dzieci. Rodzice pomagali placówce w organizacji imprez studenckich, wyjazdów klasowych oraz w realizacji projektów inwestycyjnych.
Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie
W lipcu 1997 roku Wrocław, podobnie jak wiele innych miast nadodrzańskich, nawiedziła powódź, nie bez racji nazwana powodzią tysiąclecia. Powódź dotknęła pokoje znajdujące się na parterze i piwnicę, która została całkowicie zalana. Uszkodzenia odniosły hala sportowa i aula, garderoba, punkt grzewczy oraz pomieszczenia magazynowe. Straty były bardzo duże.
Na szczęście Wrocław miał wiernego sojusznika – Konsulat Generalny RFN, który udzielił uszkodzonym instytucjom wsparcia finansowego. Środki otrzymane od władz państwowych i samorządowych zostały uzupełnione o składki Rady Rodziców i Stowarzyszenia Przyjaciół XIII LO. Stare powiedzenie: „Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie” okazało się bardziej prawdziwe niż kiedykolwiek.
Z biegiem lat Szkoła rozwijała się. W 2000 roku w murach „trzynastki” powstało 48 gimnazjum. W 2002 roku z połączonych: czterdziestego ósmego gimnazjum, czteroletniego Liceum Ogólnokształcącego nr XIII i trzyletniego XIII Liceum Ogólnokształcącego, utworzono Zespół Szkół nr 5 we Wrocławiu.
Wydawałoby się, że trzynaście to pechowa liczba, a nauka w takiej szkole przynosi tylko nieszczęście, ale zespół ciężko pracował, aby stworzyć dobry wizerunek dla placówki. Szkoła przeszła przez trudności i minęło dużo czasu, zanim „trzynastka” mogła być z siebie dumna.
